Larsipel sagos

Home / Larsipel sagos

Apropo bann zil la

Larsipel sagos cé enn group 7 atoll dans l’océan indien, ki konstityé omwin 60 zil ki trouv environ 500 km ek lésid Maldives ek plis ki 2000 km avek nord-est Moris, ki kouvèr enn siperfisi 56 kilomet karé. Larsipel la li sityé dan l’océan indien, ek dézormé li koni kouma Teritwar Britanik de l’Océan Indien (BIOT). Finn éna enn baz militèr lor zil Diego Garcia depi koumansma lané 1970 mé astèr la népli éna enn popilasyon permanan lor bann zil la swit a lordonans lor imigrasyon BIOT en 1971 ek oussi dékré 2004 kinn fèr désort ki enn dimounn san permi ki ale lor bann zil la san enn otorizasyon militèr li enn infraksyon zidicièr. Pep otoktonn de bann zil la en entié finn ekspilsé ver Moris ek Sesel ant 1965 ek 1973

Bann zil sagos form larsipel ki plis dan lésid plato Chagos-Lanccadive, enn long lasènn montagne soumarin dan l’océan indien. Dan lénor éna bann zil Salomon, zil Nelson ek Peros Bhanos; zil Trois Frères, Eagle, Egmont ek Danzé trouv sid-ouest; Diego Garcia ki de lwin zil ki pli gran trouv dan sid-est sa bann zil la. Tou bann zil la cé enn bann atoll avek enn laltitid ba akot boukou ladan sityé otour bann lagon. Gran Ban Sagos samem ki pli gran atoll dan lémond. Teritwar la li enn de bann 14 Teritwar Britanik D’outre-mer ek li administré depi Londres par ladministrasyon Teritwar Britanik l’Océan Indien. Laksé li restrin ek bizin enn permi depi ladministrasyon avan vwayazé.

Lanvironma natirel

Bann zil la abrit enn diversité lavi étonan ek li servi kouma refiz pou boukou lespess ki menasé. Bann organizasyon konservasyon kouma Chagos Conservation Trust konserv ek restor sa lanvironma présyé la, akot zot kontribyé a enn konservasyon marin inportan ek aprann boukou lor lékosystem natirel nou lémond. Larsipel sagos li inportan parski diféran form lavi abit laba, depi so resif koray ziska bann diféran lespess ki viv lor plis ki 55 zil. So labitasyon inik éna 66 000 km2 resif pa tro profon, enn larz laplenn marin ki profon avek bann platform kalkèr ek oussi 86 montagne soumarin ek 243 kolinn marin ki profon. Kapav trouv plis ki 300 lespess koray dan larsipel la, avek 800 kalité pwason diféran. Lékosystem tropikal permet a enn la faune kaléidoskopik prospéré. Kapav trouv ziska 800 lespess pwason dan larsipel la, inklian laré, rajidé (enn fami de bann laré) ek plis ki 50 diféran typ rékin. Éna environ 175 000 koup zwazo marin ki vinn vizit bann zil la pou zot reprodir, ek larsipel la abrit enn popilasyon torti, krab sipay avek plizièr lespess pwason kouma thon. Cé enn térin fertil pou plizièr lespess sovaz ki vilnerab ek oussi enn refiz ki merit ki nou protez li.

Zonn Marin Protézé

Komisèr Biot finn deklar 649, 000 km² enn zonn marin protézé, ‘san prelevma’ le 1er avril 2010. Savédir ki tou bann aktivité lapes komersyal ek ekstraksyon li interdi, céki védir li konstityé enn nivo proteksyon maximum. Sa deklarasyon la finn doublé bann zonn mondyal san prelevma presedan, ek prokir enn proteksyon environ, 1,5 % siperfisi total mondyal de bann resif koray ki pré avek la sirfass. Zordi li ress enn de bann plis gran zonn marin protézé dan lémond.

Sa park marin protézé la finn fèr swit a enn zéfor ki finn mené par Chagos Environment Network, enn kolaborasyon de 9 organizasyon siantifik ek konservasyon ki ti p rod protez larsipel sagos so byodiversité ki riss avek so délo ki entour li.

Avek 640,000 km2 siperfisi sa zonn marin protézé la li pli gran ki la France ou Californie. Kan li finn kré li finn doublé siperfisi total de bann zonn environmantal ki interdi dan lémond. Grass a soutien finansié Fondasyon Bertarelli, proteksyon sa rezerv marin la li garanti pou 5 prosenn lané. Kréasyon sa park marin la finn oussi prezanté kouma enn tantativ pou anpess rapatriman bann abitan ki finn ekspilsé dan bann lané 1960 ek 1970. Enn bann fwit dan kab amérikin finn montré ki FCO finn sikzèr so bann korespondan amérikin ki si met en plass enn zonn protézé san prelevma sa pou rann retour bann natif “difisil, vwar mem inposib”.

Chagos Conservation Trust

Chagossian Voices finn travay en etrwat kolaborasyon avek CCT vi ki nou éna enn dezir komin pou protez ek konserv larsipel, l’océan ki entour li, so bann zanimo, plant ek lavi marin. Nou finn oussi kolaboré lor diverss prozé de sa sitweb la pou konekté sagos, ki finn trouv bann zenn manb de la kiminoté gagn enn formasyon ki permet zot assisté à bann ekspédisyon siantifik dan bann zil. Pou plis detay, vizit https://chagos-trust.org